Hinthamerstraat 183

'De Kalverendans' en 'De Hopsack'

Heette voorheen "De Witte Lelie" en was in de reformatietijd een schuilkerk. Het had een achteruitgang in de Sint Jacobsstraat, die rond 1970 nog altijd aanwezig was. Later is die schuilkerk overgebracht naar no. 179.

Straat in Straat uit (1984) 57

Hinthamereind

Firma Suys, vroeger 2 huisjes

495. "De Kalverendans".
496. "De Hopsack".

43

Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te 's-Hertogenbosch ('s-Hertogenbosch 1907) 43

Hinthamerstraat 183

Inleiding

Het herenhuis is gelegen aan de zuidelijke zijde van de Hinthamerstraat, in het centrum van 's-Hertogenbosch. De kern van het herenhuis bestaat uit twee oudere, waarschijnlijk 17de-eeuwse woonhuizen - genaamd de Hopzak en de Kalverendans - die omstreeks 1880 werden samengevoegd. Hierbij werd het gebouw aan de straatzijde één travee uitgebouwd en kreeg het een nieuwe voorgevel in Eclectische stijl. Het herenhuis is aan beide zijden aan de belendende panden vastgebouwd. Aan de achterzijde heeft het herenhuis op de begane grond een aanbouw van recentere bouwdatum. In de jaren '90 van de 20ste eeuw onderging het herenhuis inwendig enige wijzigingen, o.a. in de keuken en het trappenhuis op de eerste verdieping: de oorspronkelijke dispositie bleef echter in hoofdlijnen gehandhaafd.

Omschrijving

Het gedeeltelijk onderkelderde herenhuis telt twee bouwlagen onder een plat dak met schilden, gedekt met leien, deels onder schilddak, gedekt met verbeterde Hollandse pannen. Boven de middentravee een dakkapel, bekroond met fronton. Aan weerszijden hiervan zinken oeil-de-boeufs. Lijstgevel met kroonlijst op klossen. De gevels zijn opgetrokken in baksteen, met in de voorgevel een hardstenen plint, waterlijst, dorpellijsten, deuromlijsting en balkon.
De voorgevel is symmetrisch en telt vijf traveeën, waarvan de middelste licht risaleert. De vertrekken zijn voorzien van getoogde T-schuifvensters. In de middenrisaliet de hoofdingang. Deze wordt gevormd door een dubbele beglaasde paneeldeur met getoogd bovenlicht. Hardstenen geblokte omlijsting. Hierboven een hardstenen balkon, rustend op voluutvormige consoles. Hardstenen balustrade. Openslaande beglaasde balkondeuren met een getoogd bovenlicht. Rondom deze balkondeuren een geblokte omlijsting in metselwerk. Onder de dakkapel is de licht vooruitspringende kroonlijst voorzien van triglyfen en metopen.
De smallere achtergevel is voorzien van een pleisterlaag met schijnvoegen. De gevel wordt afgesloten door een geprofileerde bakgoot. Rechtgesloten vensters met stolpramen en hardstenen dorpel. Ter hoogte van de begane grond gaat de oorspronkelijke achtergevel schuil achter een latere aanbouw: de gevel is als binnenmuur gehandhaafd.
In het inwendige is de oorspronkelijke dispositie in hoofdlijnen gehandhaafd. Op de begane grond een vestibule, met daarachter de centrale gang. Links een rijk gedecoreerde voorkamer, hierachter het trappenhuis. Aan de achterzijde lag oorspronkelijk de keuken. Aan de rechterzijde van de gang een drietal vertrekken, die door schuifdeuren gescheiden worden. Op de bovenverdieping aan de voorzijde twee woonvertrekken. Ook is nog een aantal oorspronkelijke elementen in het interieur gehandhaafd. Hiervan zijn onder meer van belang: in de vestibule een decoratieve tegellambrisering, tochtdeur met geëtste ramen; in de voorkamer links een beschilderd stucplafond, beschilderde lambriseringen en paneeldeur, vensterbanken en natuurstenen schouw; in de voorkamer rechts een eenvoudiger beschilderd stucplafond en schuifdeuren. Op de bovenverdieping in de woonkamers stucplafonds en een houten schuifdeur. Onder voorkamer en trappenhuis een oudere kelder met tongewelf.

Waardering

Het herenhuis is van algemeen belang. Het herenhuis heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling: het vormt een goed voorbeeld van de luxueuze woon- en herenhuizen aan de Hinthamerstraat. Het herenhuis heeft architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een verzorgd gedetailleerd Eclectisch herenhuis en door het bijzondere materiaalgebruik. Het herenhuis heeft ensemblewaarde vanwege de betekenis van dit beeldbepalende pand voor het aanzien van de Hinthamerstraat. Het herenhuis is tot slot van belang vanwege gaafheid.

Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004

Hinthamerstraat 183

M 495-496

Hinthamereinde E 18 (????)

1865	F.B. Suijs (firma J. v.d. Lee-Suijs) likeurstoker, grossier in wijnen en gedistilleerd
1875	F.B. Suijs (wijnhandel. en grossier in gedistill.)

Hinthamereinde E 18 (1880)

1881	F.B. Suijs (wijnhand. en grossier in gedistilleerd)
1908	J.A.W. Suijs (fa. F.B. Suijs) wijnhandelaar

Hinthamerstraat 183 (1909)

1910	J.A.W. Suijs (fa. F.B. Suijs) wijnhandelaar
1919	Suijs (fa F.B. Suijs) wijnhandel 'De Druif'
1928	W.W. Beurden - J.A.M. Roelands - J.H. Roelands - wed. H.J. Scheermakers - W.I.C. van Veelen - J.W. Verkuijlen - mej. C.J.M. Verkuijlen
1943	J.J.A. Hooijmans (kantoorbediende) - H.G.M. Roelands (reiziger) - J.H. Roelands (grossier in suikerwerken)

1916
1919

Nummer:	183
Postcode:	5211 ML
BAG-ID:	0796200000337104
Perceel:	HTG00-H-6012

Soort:	Rijksmonument
Nummer:	522467